STRONA GŁÓWNA

ZA GRANICĄ

MINIGALERIA

MAPKI

KSIĘGA GOŚCI

LITERATURA

KONTAKT

OPOCZNO

zamek królewski (relikty)

BARANÓW SANDOMIERSKI

BARCIANY

BARDO ŚLĄSKIE

BĄKOWA GÓRA

BESIEKIERY

BĘDZIN

BIERUTÓW

BIESTRZYKÓW

BOBOLICE

BOBROWNIKI

BODZENTYN

BOLESTRASZYCE

BOLKÓW

BORYSŁAWICE ZAMKOWE

BROCHÓW

BRODNICA

BRZEG

BUKOWIEC

BYDLIN

BYSTRZYCA KŁODZKA

CHĘCINY

CHOJNICA

CHOJNIK

CIECHANÓW

CIESZÓW

CIESZYN

CZARNY BÓR

CZERNA

CZERNINA

CZERSK

CZĘSTOCHOWA

CZOCHA

CZORSZTYN

ĆMIELÓW

DĄBROWA

DĄBRÓWNO

DRZEWICA

DZIAŁDOWO

DZIERZGOŃ

FREDROPOL (KORMANICE)

GDAŃSK

GIŻYCKO

GLIWICE

GŁOGÓW

GNIEW

GNIEWOSZÓW Z.SZCZERBA

GOLUB-DOBRZYŃ

GOŁAŃCZ

GOLCZEWO

GOŁUCHÓW

GOŚCISZÓW

GÓRA

GRODZIEC

GRÓDEK

GRUDZIĄDZ

GRZĘDY

GRZMIĄCA z.ROGOWIEC

HOMOLE

IŁŻA

INOWŁÓDZ

JANOWICE WIELKIE z.BOLCZÓW

JANOWIEC

JAWOR

JEZIORO GÓRECKIE

KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

KAMIENNA GÓRA

KARPNIKI

KAZIMIERZ DOLNY

KĘTRZYN

KĘTRZYN - KOŚCIÓŁ

KIELCE

KLICZKÓW

KŁODZKO

KOŁO

KONARY

KONIN-GOSŁAWICE

KORZKIEW

KOWALEWO POMORSKIE

KOŹMIN WLKP.

KÓRNIK

KRAKÓW

KRAPKOWICE

KRAPKOWICE - OTMĘT

KRASICZYN

KRĘPCEWO

KRUSZWICA

KRZYŻNA GÓRA

KRZYŻTOPÓR

KSIĄŻ WIELKI

KUROZWĘKI

KWIDZYN

LEGNICA

LIDZBARK WARMIŃSKI

LIPA

LUBIN

LUTOMIERSK

ŁAGÓW

ŁĘCZYCA

ŁOWICZ

MAJKOWICE

MALBORK

MAŁA NIESZAWKA

MIĘDZYLESIE

MIĘDZYRZECZ

MIRÓW

MOKRSKO

MOSZNA

MSTÓW

MUSZYNA

MYŚLENICE

NAMYSŁÓW

NIDZICA

NIEDZICA

NIEMCZA

NIEMODLIN

NIEPOŁOMICE

NOWA RUDA

NOWY SĄCZ

NOWY WIŚNICZ

ODRZYKOŃ

OGRODZIENIEC (PODZAMCZE)

OJCÓW

OLEŚNICA

OLSZTYN (JURA)

OLSZTYN (WARMIA)

OLSZTYNEK

OŁAWA

OŁDRZYCHOWICE KŁODZKIE

OPOCZNO

OPOLE GÓRKA

OPOLE OSTRÓWEK

OPORÓW

OSSOLIN

OSTRĘŻNIK

OSTRÓDA

OSTRÓW LEDNICKI

OTMUCHÓW

PABIANICE

PANKÓW

PASTUCHÓW

PIESKOWA SKAŁA

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

PIOTRKÓW-BYKI

PIOTROWICE ŚWIDNICKIE

PŁAKOWICE

PŁOCK

PŁONINA

PŁOTY

PODZAMCZE z.OGRODZIENIEC

PODZAMCZE PIEKOSZOWSKIE

POKRZYWNO

POŁCZYN-ZDRÓJ

POZNAŃ

PRABUTY

PROCHOWICE

PROSZÓWKA z.GRYF

PRZEMYŚL

PRZEWODZISZOWICE

PSZCZYNA

PTKANÓW

PYZDRY

RABSZTYN

RACIĄŻEK

RADŁÓWKA

RADOM

RADZIKI DUŻE

RADZYŃ CHEŁMIŃSKI

RAJSKO

RAKOWICE WIELKIE

RATNO DOLNE

RAWA MAZOWIECKA

RESKO

ROGÓW OPOLSKI

ROŻNÓW ZAMEK DOLNY

ROŻNÓW ZAMEK GÓRNY

RYBNICA

RYBNICA LEŚNA

RYCZÓW

RYDZYNA

RYTWIANY

RZĄSINY

SANDOMIERZ

SANOK

SIEDLĘCIN

SIEDLISKO

SIERADZ

SIERAKÓW

SIEWIERZ

SMOLEŃ

SOBKÓW

SOBOTA

SOCHACZEW

SOSNOWIEC

SREBRNA GÓRA

STARA KAMIENICA

STARE DRAWSKO

STARY SĄCZ

STRZELCE OPOLSKIE

SULEJÓW

SZAMOTUŁY

SZCZECIN

SZTUM

SZUBIN

SZYDŁÓW

SZYMBARK

ŚCINAWKA GÓRNA

ŚWIDWIN

ŚWIEBODZIN

ŚWIECIE n.WISŁĄ

ŚWIECIE k.LEŚNEJ

ŚWINY

TORUŃ

TORUŃ z.DYBÓW

TUCZNO

TYNIEC

UDÓRZ

UJAZD k.TOMASZOWA

UJAZD KRZYŻTOPÓR

UNIEJÓW

URAZ

WAŁBRZYCH z.KSIĄŻ

WAŁBRZYCH z.STARY KSIĄŻ

WAŁBRZYCH z.NOWY DWÓR

WARSZAWA z.KRÓLEWSKI

WARSZAWA z.UJAZDOWSKI

WĄBRZEŹNO

WENECJA

WĘGIERKA

WĘGORZEWO

WIELICZKA

WIELKA WIEŚ

WIERZBNA

WITKÓW

WLEŃ

WOJNOWICE

WOJSŁAWICE

WROCŁAW

WROCŁAW LEŚNICA

WYSZYNA

ZAGÓRZ

ZAGÓRZE ŚLĄSKIE

ZAŁUŻ

ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE

ZBĄSZYŃ

ZŁOTORIA k.TORUNIA

ŹRÓDŁA

ŻAGAŃ

ŻARY

ŻELAZNO

ŻMIGRÓD


XIX-WIECZNY BUDYNEK POSADOWIONY NA FUNDAMENTACH ZAMKU KRÓLEWSKIEGO, WIDOK OD ZACHODU


DZIEJE ZAMKU


W

edług prze­ka­zów kró­lew­skie­go do­ku­men­ta­lis­ty Jan­ka z Czarn­ko­wa wa­row­ny za­mek w Opocz­nie zbu­do­wa­ny zos­tał z fun­da­cji Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go w la­tach 1360-65 ja­ko wspól­ny e­le­ment pow­sta­łe­go w tym sa­mym o­kre­sie sys­te­mu for­ty­fi­ka­cji miej­skich. Peł­nił on funk­cje u­rzę­do­we i ad­mi­nis­tra­cyj­ne - sta­no­wił sie­dzi­bę miej­sco­wych sta­ros­tów, o czym in­for­mu­ją za­cho­wa­ne do­ku­men­ty z 1399 ro­ku. W XVI stu­le­ciu gmach u­legł ja­kimś znisz­cze­niom i przez dłuż­szy ok­res stał o­pus­to­sza­ły i nie­za­gos­po­da­ro­wa­ny. Znaj­du­jąc się w częś­cio­wej ru­i­nie pod­u­padł tak bar­dzo, że w ro­ku 1599 za poz­wo­le­niem Zyg­mun­ta III Wa­zy w je­go zew­nętrz­nym mu­rze prze­bi­to no­wą bra­mę miej­ską, a wew­nętrz­ny dzie­dzi­niec przek­ształ­co­no w uli­cę. Oko­ło 1620 ro­ku wa­row­nia zos­ta­ła od­bu­do­wa­na z przez­na­cze­niem na iz­by kan­ce­la­rii grodz­kiej, ale już 30 lat póź­niej woj­ska szwedz­kie po­now­nie do­pro­wa­dzi­ły ją do u­pad­ku, po któ­rym po raz ko­lej­ny przy­wró­co­no ją do ży­cia, lecz już w in­nej, moc­no zmie­nio­nej for­mie. W XVIII wie­ku zam­ko­wa wie­ża być mo­że wy­ko­rzys­ty­wa­na by­ła jesz­cze ja­ko wię­zie­nie, z cza­sem jed­nak gmach zos­tał o­pusz­czo­ny i już w po­ło­wie XIX stu­le­cia stra­szył ru­i­ną.


RUINA ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA RYSUNKU TEODORA CHRZĄŃSKIEGO Z POŁOWY XIX WIEKU


P

o 1874 ro­ku ów­czes­ne wła­dze po­wia­to­we na fun­da­men­tach sta­rej sie­dzi­by kró­lew­skiej pos­ta­wi­ły dla sie­bie no­wy gmach, nie zwią­za­ny sty­lis­tycz­nie z wcześ­niej­szym za­ło­że­niem. Je­go su­ro­wą bry­łę w la­tach 20. XX wie­ku u­at­rak­cyj­nio­no do­da­jąc re­ne­san­so­we at­ty­ki, bo­nio­wa­ne por­ta­le i ar­ka­do­wą we­ran­dę. Pod­czas dru­giej woj­ny świa­to­wej Niem­cy wy­bu­rzy­li za­chod­nią część po­łud­nio­we­go skrzyd­ła zam­ko­we­go w ce­lu prze­bi­cia szo­sy w kie­run­ku Ra­do­mia. Po za­koń­cze­niu dzia­łań wo­jen­nych bu­dy­nek wy­ko­rzys­ty­wa­no ja­ko szpi­tal miej­ski i bib­lio­te­kę po­wia­to­wą, a od 1976 ro­ku ma tu­taj swą sie­dzi­bę Mu­ze­um Re­gio­nal­ne.


DRZEWORYT, KŁOSY NR 460 Z 1874 ROKU


KAZIMIERZ WIELKI SPIJAŁ MIODEK U ESTERKI

Pięk­na Ży­dów­ka Es­ter­ka by­ła pos­ta­cią au­ten­tycz­ną, choć bar­dzo ską­pe prze­ka­zy his­to­rycz­ne i wy­o­braź­nia ludz­ka spra­wi­ły, że wo­kół jej o­so­by na­ros­ło mnós­two le­gend. Nie wia­do­mo do­kład­nie, skąd po­cho­dzi­ła o­raz w ja­kich o­ko­licz­noś­ciach poz­na­ła Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go. We­dług jed­nej tra­dy­cji u­ro­dzi­ła się na kra­kow­skim Ka­zi­mie­rzu, we­dług in­nej w Ra­do­miu, Opo­czy­na­nie zaś wie­rzą, że pan­na wy­wo­dzi­ła się z Opocz­na i by­ła cór­ką szyn­ka­rza Mar­do­che­u­sza Be­nia­mi­na. W mieś­cie zna­na jest le­gen­da, ja­ko­by Es­te­ra poz­na­ła swe­go przysz­łe­go chło­pa­ka w le­sie, kie­dy ten u­ra­to­wał ją sprzed ro­gów szar­żu­ją­ce­go tu­ra. Ka­zi­mierz szyb­ko roz­ko­chał się w ślicz­nej Ży­dów­ce, wzniósł dla niej na Ryn­ku w Opocz­nie (rze­ko­mo po­łą­czo­ną tu­ne­lem z zam­kiem) ka­mie­ni­cę i rzu­cił swą po­przed­nią wiel­ką mi­łość - nie­pos­po­li­tej cu­dow­noś­ci Czesz­kę Ro­ki­czan­kę. Bę­dą­ca u wiel­kich łask kró­lew­skich Este­ra nie pro­wa­dzi­ła ko­szer­ne­go ży­cia, ja­da­ła tref­ne po­tra­wy, nie przes­trze­ga­ła też sza­ba­su, co nie po­do­ba­ło się miej­sco­wej star­szyź­nie, więc po­sta­no­wio­no ją uka­mie­no­wać. W po­rę os­trze­żo­na dziew­czy­na wym­knę­ła się no­cą z mias­ta i uciek­ła na bo­sa­ka do Kra­ko­wa, do kró­la, któ­ry wy­wiózł ją w bez­piecz­ne miej­sce: we­dle jed­nych prze­ka­zów do kró­lew­skie­go zam­ku w Bo­chot­ni­cy, we­dług in­nych do nie­wiel­kie­go Łob­zo­wa, gdzie - jak gło­szą sło­wa pio­sen­ki - Ka­zi­mierz Wiel­ki ły­kał miód smacz­ny u Es­ter­ki.


Dom Esterki stoi w Opocznie przy Placu Kościuszki 15. Obecnie mieści się w nim Biblioteka Publiczna.



GMACH URZĘDU POWIATOWEGO PRZED (POWYŻEJ) I PO WPROWADZENIU DEKORACJI NADAJĄCYCH MU PSEUDORENESANSOWY GARNITUR


ARCHITEKTURA


N

ie wia­do­mo do­kład­nie jak wy­glą­dał śre­dnio­wiecz­ny za­mek Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go, nie za­cho­wa­ły się bo­wiem iko­no­gra­ficz­ne prze­ka­zy, nie pro­wa­dzo­no też do­tych­czas żad­nych ba­dań ar­che­o­lo­gicz­nych w ob­rę­bie je­go te­re­nu. Moż­na je­dy­nie przy­pusz­czać, że usy­tu­o­wa­na w po­łud­nio­wym na­ro­żu or­ga­niz­mu miej­skie­go wa­row­nia mia­ła for­mę zbli­żo­ną do funk­cjo­nu­ją­cych w blis­kiej od­le­głoś­ci zam­ków kró­lew­skich w Ino­wło­dzu i Ra­wie Ma­zo­wiec­kiej. Zbu­do­wa­na praw­do­po­dob­nie z ka­mie­nia po­sia­da­ła plan pros­to­ką­ta z jed­nym skrzy­dłem miesz­kal­nym i oś­mio­bocz­ną lub okrąg­łą wie­żą głów­ną. We­dług lus­tra­cji z 1620 ro­ku w zam­ku znaj­do­wa­ło się kil­ka po­ko­jów, kan­ce­la­ria grodz­ka, miesz­ka­nie bur­gra­bie­go o­raz poz­ba­wio­na wów­czas scho­dów wie­ża. W nas­tęp­stwie XIX-wiecz­nej "re­kon­struk­cji" pow­stał bu­dy­nek dwu­skrzyd­ło­wy, wznie­sio­ny z ce­gły, z ele­men­ta­mi cha­rak­te­rys­tycz­ny­mi w pos­ta­ci pseu­do­re­ne­san­so­wej at­ty­ki i skle­pio­nej bra­my, nad któ­rą od stro­ny pół­noc­nej za­wie­szo­no pły­tę z her­bem Odro­wąż.



'ZAMEK' W OPOCZNIE NA POCZTÓWKACH Z LAT 60. XX WIEKU


STAN OBECNY


W

spół­czes­na bry­ła 'zam­ku' nie­wie­le ma już wspól­ne­go ze śred­nio­wiecz­ną wa­row­nią - oprócz naz­wy ze sta­re­go za­ło­że­nia za­cho­wa­ła się część piw­nic i być mo­że trzy skle­pio­ne kom­na­ty. Poz­ba­wio­na za­byt­ko­we­go cha­rak­te­ru for­ma sta­no­wi dziś ra­żą­cy przy­kład, do cze­go mo­że do­pro­wa­­dzić re­kon­struk­cja o­par­ta nie na rze­tel­nej a­na­li­zie his­to­rycz­nej, lecz je­dy­nie na wy­o­braź­ni i włas­nym wi­dzi­mi­sie ar­chi­tek­ta. W bu­dyn­ku mieś­ci się Mu­ze­um Re­gio­nal­ne z eks­po­zy­cją his­to­rycz­no-et­no­gra­ficz­ną poś­wię­co­ną Zie­mi Opo­czyń­skiej.


Muzeum Regionalne w Opocznie
Plac Zamkowy 1
26-300 Opoczno
tel./fax: +48 44 755 23 19
e-mail: info@muzeumopoczno.pl

Godziny otwarcia zamku / Cennik


ELEWACJE ZACHODNIE BUDYNKU MUZEUM



DOJAZD


O

pocz­no po­ło­żo­ne jest 45 km na wschód od Piotr­ko­wa, kie­ru­nek Ra­dom. Za­mek znaj­du­je się w po­łud­nio­wo-wschod­niej częś­ci mias­ta, przy skrzy­żo­wa­niu ul. 17. stycz­nia z ul. Szew­ską. Do­jazd do Opocz­na au­to­bu­sa­mi PKS (częs­to z War­sza­wy, Drze­wi­cy, Ło­dzi i To­ma­szo­wa) al­bo po­cią­giem z To­ma­szo­wa lub Skar­żys­ka. Sa­mo­chód moż­na za­par­ko­wać przy ul. Szew­skiej lub przy ul. Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go. (ma­pa zam­ków)



LITERATURA


1. B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
2. I. T. Kaczyńscy: Zamki w Polsce północnej i środkowej, Muza SA 1999
3. L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001
4. A. R. Sypek: Zamki i warownie ziemi mazowieckiej, TRIO 2002


WIDOK NA 'ZAMEK' OD POŁUDNIA


W pobliżu:
Drzewica - ruina zamku biskupiego z XVI w., 18 km
Inowłódz - ruina zamku królewskiego z XIV w., 18 km
Modliszewice - ruina dworu obronnego z XVI w., 22 km
Sulejów - warowne opactwo cystersów z XIII-XVII w., 30 km
Fałków - ruina dworu obronnego z XVII w., 35 km




STRONA GŁÓWNA

tekst: 2005
fotografie: 2005
© Jacek Bednarek