STRONA G£ÓWNA

ZA GRANIC¡

MINIGALERIA

MAPKI

LITERATURA

KONTAKT

BESIEKIERY

ruina zamku rycerskiego

BARANÓW SANDOMIERSKI

BARCIANY

BARDO ¦L¡SKIE

B¡KOWA GÓRA

BESIEKIERY

BÊDZIN

BIERUTÓW

BIESTRZYKÓW

BOBOLICE

BOBROWNIKI

BODZENTYN

BOLESTRASZYCE

BOLKÓW

BORYS£AWICE ZAMKOWE

BROCHÓW

BRODNICA

BRZEG

BUKOWIEC

BYDLIN

BYSTRZYCA K£ODZKA

CHÊCINY

CHOJNICA

CHOJNIK

CIECHANÓW

CIESZÓW

CIESZYN

CZARNY BÓR

CZERNA

CZERNINA

CZERSK

CZÊSTOCHOWA

CZOCHA

CZORSZTYN

ÆMIELÓW

D¡BROWA

D¡BRÓWNO

DRZEWICA

DZIA£DOWO

DZIERZGOÑ

FREDROPOL (KORMANICE)

GDAÑSK

GI¯YCKO

GLIWICE

G£OGÓW

GNIEW

GNIEWOSZÓW Z.SZCZERBA

GOLUB-DOBRZYÑ

GO£AÑCZ

GOLCZEWO

GO£UCHÓW

GO¦CISZÓW

GÓRA

GRODZIEC

GRÓDEK

GRUDZI¡DZ

GRZÊDY

GRZMI¡CA z.ROGOWIEC

HOMOLE

I£¯A

INOW£ÓDZ

JANOWICE WIELKIE z.BOLCZÓW

JANOWIEC

JAWOR

JEZIORO GÓRECKIE

KAMIENIEC Z¡BKOWICKI

KAMIENNA GÓRA

KARPNIKI

KAZIMIERZ DOLNY

KÊTRZYN

KÊTRZYN - KO¦CIÓ£

KIELCE

KLICZKÓW

K£ODZKO

KO£O

KONARY

KONIN-GOS£AWICE

KORZKIEW

KOWALEWO POMORSKIE

KO¬MIN WLKP.

KÓRNIK

KRAKÓW

KRAPKOWICE

KRAPKOWICE - OTMÊT

KRASICZYN

KRÊPCEWO

KRUSZWICA

KRZY¯NA GÓRA

KRZY¯TOPÓR

KSI¡¯ WIELKI

KUROZWÊKI

KWIDZYN

LEGNICA

LIDZBARK WARMIÑSKI

LIPA

LUBIN

LUTOMIERSK

£AGÓW

£ÊCZYCA

£OWICZ

MAJKOWICE

MALBORK

MA£A NIESZAWKA

MIÊDZYLESIE

MIÊDZYRZECZ

MIRÓW

MOKRSKO

MOSZNA

MSTÓW

MUSZYNA

MY¦LENICE

NAMYS£ÓW

NIDZICA

NIEDZICA

NIEMCZA

NIEMODLIN

NIEPO£OMICE

NOWA RUDA

NOWY S¡CZ

NOWY WI¦NICZ

ODRZYKOÑ

OGRODZIENIEC (PODZAMCZE)

OJCÓW

OLE¦NICA

OLSZTYN (JURA)

OLSZTYN (WARMIA)

OLSZTYNEK

O£AWA

O£DRZYCHOWICE K£ODZKIE

OPOCZNO

OPOLE GÓRKA

OPOLE OSTRÓWEK

OPORÓW

OSSOLIN

OSTRʯNIK

OSTRÓDA

OSTRÓW LEDNICKI

OTMUCHÓW

PABIANICE

PANKÓW

PASTUCHÓW

PIESKOWA SKA£A

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

PIOTRKÓW-BYKI

PIOTROWICE ¦WIDNICKIE

P£AKOWICE

P£OCK

P£ONINA

P£OTY

PODZAMCZE z.OGRODZIENIEC

PODZAMCZE PIEKOSZOWSKIE

POKRZYWNO

PO£CZYN-ZDRÓJ

POZNAÑ

PRABUTY

PROCHOWICE

PROSZÓWKA z.GRYF

PRZEMY¦L

PRZEWODZISZOWICE

PSZCZYNA

PTKANÓW

PYZDRY

RABSZTYN

RACI¡¯EK

RAD£ÓWKA

RADOM

RADZIKI DU¯E

RADZYÑ CHE£MIÑSKI

RAJSKO

RAKOWICE WIELKIE

RATNO DOLNE

RAWA MAZOWIECKA

RESKO

ROGÓW OPOLSKI

RO¯NÓW ZAMEK DOLNY

RO¯NÓW ZAMEK GÓRNY

RYBNICA

RYBNICA LE¦NA

RYCZÓW

RYDZYNA

RYTWIANY

RZ¡SINY

SANDOMIERZ

SANOK

SIEDLÊCIN

SIEDLISKO

SIERADZ

SIERAKÓW

SIEWIERZ

SMOLEÑ

SOBKÓW

SOBOTA

SOCHACZEW

SOSNOWIEC

SREBRNA GÓRA

STARA KAMIENICA

STARE DRAWSKO

STARY S¡CZ

STRZELCE OPOLSKIE

SULEJÓW

SZAMOTU£Y

SZCZECIN

SZTUM

SZUBIN

SZYD£ÓW

SZYMBARK

¦CINAWKA GÓRNA

¦WIDWIN

¦WIEBODZIN

¦WIECIE n.WIS£¡

¦WIECIE k.LE¦NEJ

¦WINY

TORUÑ

TORUÑ z.DYBÓW

TUCZNO

TYNIEC

UDÓRZ

UJAZD k.TOMASZOWA

UJAZD KRZY¯TOPÓR

UNIEJÓW

URAZ

WA£BRZYCH z.KSI¡¯

WA£BRZYCH z.STARY KSI¡¯

WA£BRZYCH z.NOWY DWÓR

WARSZAWA z.KRÓLEWSKI

WARSZAWA z.UJAZDOWSKI

W¡BRZE¬NO

WENECJA

WÊGIERKA

WÊGORZEWO

WIELICZKA

WIELKA WIE¦

WIERZBNA

WITKÓW

WLEÑ

WOJNOWICE

WOJS£AWICE

WROC£AW

WROC£AW LE¦NICA

WYSZYNA

ZAGÓRZ

ZAGÓRZE ¦L¡SKIE

ZA£U¯

Z¡BKOWICE ¦L¡SKIE

ZB¡SZYÑ

Z£OTORIA k.TORUNIA

¬RÓD£A

¯AGAÑ

¯ARY

¯ELAZNO

¯MIGRÓD


RUINA ZAMKU W BESIEKIERACH


HISTORIA


W

¶ród mi­³o­¶ni­ków zam­ko­wych piêk­no­¶ci po­pu­lar­ny wy­da­je siê po­gl±d, ¿e mu­ro­wa­n± wa­row­niê w Be­sie­kie­rach wzniós³ pod ko­niec XV wie­ku wo­je­wo­da ³ê­czyc­ki Mi­ko­³aj z Wa­rzy­mo­wa So­ko­³ow­ski. Po­gl±d ten wy­da­je siê o tyle b³êd­ny, ¿e oso­ba o ta­kim imie­niu nie pe³­ni­³a w tym okre­sie ta­kiej god­no­¶ci i bio­r±c pod uwa­gê fakt, ¿e wie¶ znaj­do­wa­³a siê wte­dy w rê­kach rodu Po­mia­nó­w-So­ko­³ow­ski­ch z Wrz±­cej ko­³o Ko­ni­na, przed­sta­wi­cie­li tej w³a­¶nie li­nii ro­do­wej iden­ty­fiko­waæ mo¿­na z fun­da­cj± obron­nej re­zy­den­cji. Za­pew­ne zbu­do­wa³ j± na prze­³o­mie XV i XVI stu­le­cia je­den ze stol­ni­ków brze­skich Mi­ko­³aj So­ko­³ow­ski z Wrz±­ce­jalbo Woj­ciech So­ko­³ow­ski­. Oko­³o 1600 roku po­to­mek fun­da­to­rów Krzysz­tof So­ko­³ow­ski­ sprze­da³ wa­row­niê bra­tan­ko­wi kró­la Ste­fa­na, kar­dy­na­³o­wi, tak­¿e bi­sku­po­wi war­miñ­skie­mu An­drze­jo­wi Ba­to­re­mu­. Po ¶mier­ci An­drze­ja na zam­ku za­miesz­ka­³a Zo­fia Ba­to­rów­na­ i Je­rzy Ra­ko­czy­. W po­³o­wie XVII wie­ku obiekt prze­szed³ na w³a­sno¶æ kasz­te­la­na i wo­je­wo­dy brze­sko­-ku­jaw­skie­go Ja­na Szy­mo­na Szcza­wiñ­skie­go­ her­bu Praw­dzic, któ­ry przed 1653 zmo­der­ni­zo­wa³ go i roz­bu­do­wa³. Ko­lej­ne lata przy­nio­s³y spa­dek zna­cze­nia bu­dow­li i jej po­wol­ny roz­k³ad, do ja­kie­go przy­czy­ni­³y siê XVII­-wiecz­ne ko­nflik­ty, za­ra­zy o­raz po­wszech­ne zu­bo­¿e­nie spo­³e­czeñ­stwa — rów­nie¿ kla­sy pa­nu­j±­cej. W 1731 roku na zam­ku wy­buch³ po­¿ar, co sta­³o siê bod¼­cem do prze­bu­do­wy ca­³e­go za­³o­¿e­nia. Bê­d±­cy wte­dy w jego po­sia­da­niu Ga­jew­scy­ do­ko­na­li nie­wiel­kie­go re­mon­tu, roz­bie­ra­j±c przy oka­zji piê­tro bu­dyn­ku miesz­kal­ne­go. W po­³o­wie XIX stu­le­cia ob­ni­¿o­ny i kry­ty strze­ch± dom pe³­ni³ jesz­cze funk­cje go­spo­dar­cze, z cza­sem jed­nak po­pad³ w zu­pe³­n± ru­inê, sta­j±c siê - jak to za­zwy­czaj by­wa­³o w ta­kich przy­pad­kach - atrak­cyj­nym ¼ró­d³em dar­mo­wych ma­te­ria­³ów bu­dow­la­nych dla oko­licz­nych miesz­kañ­ców. Po dru­giej woj­nie ¶wia­to­wej w la­tach 1963 i 1971 na te­re­nie zam­ku pro­wa­dzo­no ba­da­nia ar­che­olo­gicz­ne ³±­czo­ne z jego za­bez­pie­cze­niem w for­mie trwa­³ej ru­iny.



RYCINA S. ANTOSZEWICZA Z 2. PO£OWY XIX STULECIA


RUINA W 1. PO£OWIE XIX WIEKU WG J. FREYA


ARCHITEKTURA


O

bron­na sie­dzi­ba So­ko­³ow­skich zbu­do­wa­na zo­sta­³a na oto­czo­nym wo­da­mi sztucz­nie wy­ko­pa­ne­go sta­wu nie­du­¿ym kop­cu. Go­tyc­ki za­mek wznie­sio­no na pla­nie nie­re­gu­lar­ne­go czwo­ro­bo­ku (38x40 me­trów) z ce­g³y, na fun­da­men­cie z ka­mie­ni era­tycz­nych, przy czym pier­wot­nie mury siê­ga­³y bez­po­¶red­nio do wody. W sk³ad za­³o­¿e­nia wcho­dzi³ mur ob­wo­do­wy, wy­sa­dza­ny przed kur­ty­nê po­³u­dnio­w± i ulo­ko­wa­ny na jej osi bu­dy­nek bram­ny na pla­nie kwa­dra­tu oraz wy­pe³­nia­j±­cy kur­ty­nê pó³­noc­n± du­¿y dom miesz­kal­ny. O znacz­nych wa­lo­rach re­zy­den­cjal­nych wa­row­ni ¶wiad­czy wiel­ko¶æ owe­go domu, któ­ry przy sze­ro­ko­¶ci 13 me­trów na dwóch al­bo trzech miesz­kal­nych piê­trach po­sia­da³ co naj­mniej osiem spo­rych roz­mia­rów izb.




REKONSTRUKCJA ZAMKU Z PIERWSZEGO OKRESU FUNKCJONOWANIA (Z LEWEJ) I PO XVII-WIECZNEJ PRZEBUDOWIE
¬RÓD£O: T. POKLEWSKI, E. GARBARCZYK: ZAMKI ¦RODKOWOEUROPEJSKIE


P

ier­wot­n± su­ro­wo¶æ go­tyc­kiej ar­chi­tek­tu­ry za­tar­³a za­koñ­czo­na w 1653 prze­bu­do­wa Jana Szcza­wiñ­skie­go. ¦cia­ny zam­ku po­kry­te zo­sta­³y wów­czas tyn­ka­mi, po­sze­rzo­no ko­piec ziem­ny, wznie­sio­no gór­n±, o­kto­go­nal­n± nad­bu­do­wê bu­dyn­ku bram­ne­go i czê­¶cio­wo prze­kszta³­co­no bu­dy­nek miesz­kal­ny. W opi­sie zam­ku z pierw­szej po­³o­wy XVIII wie­ku izby pierw­sze­go piê­tra domu okre­¶la­no jako: po­kój kar­ma­zy­no­wy, po­kój mar­mu­ro­wy, sieñ i izbê wiel­k±. Po­wa¿­ne zmia­ny na­st±­pi­³y w ob­rê­bie dzie­dziñ­ca, gdzie w jego po­³u­dnio­wej czê­¶ci, po oby­dwu stro­nach wie­¿y bram­nej wznie­sio­no ni­skie bu­dyn­ki po­moc­ni­cze, a do wschod­niej i za­chod­niej kur­ty­ny do­sta­wio­no piê­tro­we kru¿­gan­ki ar­ka­do­we za­pew­nia­j±­ce ko­mu­ni­ka­cjê miê­dzy pierw­szym piê­trem g³ów­ne­go domu a no­wy­mi bu­dyn­ka­mi oraz ulo­ko­wa­n± w wie­¿y bram­nej ka­pli­c±. Wte­dy te¿ za­mek otrzy­ma³ dwie ta­bli­ce fun­da­cyj­ne, z roku 1650 i z 1653, wmu­ro­wa­ne w ele­wa­cjê domu g³ów­ne­go i wspo­mnia­nej wcze­¶niej wie­¿y.




PLAN ZAMKU XVII-WIECZNEGO I WSPÓ£CZESNY PLAN RUIN WG B. GUERQUINA



Z zam­kiem zwi±­za­na jest sta­ra le­gen­da o Bia­³ej Da­mie, któ­ra choæ na sta­³e za­miesz­ku­je w po­bli­skich Bo­ry­s³a­wi­cach Zam­ko­wych, to przed ró¿­ny­mi wa¿­ny­mi wy­da­rze­nia­mi po­ja­wia sie w Be­sie­kie­rach. Mo¿­na wów­czas za­ob­ser­wo­waæ jej cieñ w pu­stym oczo­do­le okien­nym wie­¿y bram­nej, sk±d sp³y­wa w dó³ i wê­dru­je wzd³u¿ resz­tek mu­rów zam­ko­wych nik­n±c na­gle tak, jak siê po­ja­wi­³a. Przy­pusz­cza siê, ¿e Bia­³± Da­m± jest duch cór­ki Szcza­wiñ­skich, któ­ra nie chcia­³a wyj¶æ za m±¿ za wy­bra­ne­go przez ro­dzi­ców kan­dy­da­ta, gdy¿ ser­ce swe od­da­³a in­ne­mu. Za ka­rê prze­wie­zio­no j± do zam­ku w Bo­ry­s³a­wi­cach Zam­ko­wych i uwiê­zio­no w wie­¿y bram­nej. Pró­ba uciecz­ki przez okno za po­mo­c± sznu­ra za­koñ­czy­³a siê dla pan­ny tra­gicz­nie i od­t±d jej zja­wa snu­je siê w ocze­ki­wa­niu na swe­go wy­baw­cê.

Z na­zw± wa­row­ni wi±­¿e siê z ko­lei le­gen­da o ry­ce­rzu, któ­ry za­³o­¿y³ siê z dia­b³em Bo­ru­t± z po­bli­skiej £ê­czy­cy, ¿e zbu­du­je od pod­staw za­mek, nie ko­rzy­sta­j±c przy tym z sie­kie­ry. Tak te¿ zro­bi³, nie wie­dzia³ jed­nak, ¿e je­den z ro­bot­ni­ków pra­cu­j±­cych dla nie­go na­zy­wa siê Sie­kier­ka. Ry­cerz wiêc za­k³ad prze­gra³ i stra­ci³ du­szê oraz za­mek, któ­ry na­zwa­no na­stêp­nie Be­sie­kie­ra­mi. We­d³ug jed­nej z hi­po­tez hi­sto­rycz­na na­zwa Be­sie­kie­ry wy­wo­dzi siê od s³o­wa nor­dyc­kie­go Be­sekr, ozna­cza­j±­ce­go cz³o­wie­ka w skó­rze, nied¼­wie­dzia. Su­ge­ru­je ona, ¿e we wcze­snym ¶re­dnio­wie­czu sta­cjo­no­wa­li tu­taj Wi­kin­go­wie, co po­twier­dza od­kry­ty w po­blis­kim Lu­to­mier­sku ma­so­wy grób wo­jow­ni­ków skan­dy­naw­skich.



WIDOK NA RUINY OD PÓ£NOCY I PÓ£NOCNEGO ZACHODU


STAN OBECNY


B

esie­kie­ry sta­no­wi± je­den z nie­licz­nych przy­k³a­dów ¶re­dnio­wiecz­ne­go o­bron­ne­go bu­dow­nic­twa ce­gla­ne­go w wo­je­wódz­twie ³ódz­kim, za­ra­zem na­le­¿± do gru­py naj­wiêk­szych za­³o­¿eñ wa­row­nych zlo­ka­li­zo­wa­nych na te­re­nie his­to­rycz­nej Zie­mi £ê­czyc­kiej. Po­mi­mo XVII­-wiecz­nej prze­bu­do­wy i znacz­ne­go u­byt­ku wa­row­nia utrzy­ma­³a swój pó¼­no­go­tyc­ki cha­rak­ter. Do dzi¶ za­cho­wa³ siê pe­³en ob­wód zam­ko­wych mu­rów z ru­in± domu miesz­kal­ne­go do wy­so­ko­¶ci jed­nej kon­dy­gna­cji i re­lik­ta­mi po­dzia­³ów we­wnêtrz­nych. Od pó³­no­cy wi­docz­ne s± frag­men­ty otwo­rów okien­nych, czê­¶cio­wo z za­cho­wa­n± ory­gi­nal­n± de­ko­ra­cj±. Wci±¿ stoi 18–me­tro­wej wy­so­ko­¶ci seg­ment za­chod­niej ¶cian­ki wie­¿y bram­nej z wy­cin­kiem wie­¿o­we­go o¶mio­bo­ku i po­zo­sta­³o­¶cia­mi ba­ro­ko­wych de­ko­ra­cji.


ZAMEK W BESIEKIERACH W 2004 ROKU (WY¯EJ) I OBECNIE


W

na­stêp­stwie pro­wa­dzo­ne­go przez gmi­nê Gra­bów pro­gra­mu dzia­³añ kon­ser­wa­tor­skich w la­tach 2008-10 zre­kon­stru­owa­no fo­sê zam­ko­w± przez skie­ro­wa­nie ko­ry­ta rze­ki Or­³ów­ki wo­kó³ ruin, od­mu­lo­no jej zbior­nik i wy­dat­nie go po­g³ê­bio­no. Za­go­spo­da­ro­wa­no te¿ po­zo­sta­³o­¶ci mu­rów i s±­sia­du­j±­cy z zam­kiem te­ren, upo­rz±d­ko­wa­no dzie­dzi­niec, zbu­do­wa­no po­most ³±­cz±­cy ru­inê ze sta­³ym l±­dem, a w dal­szej przy­sz³o­¶ci pla­nu­je siê za­³o­¿e­nie par­kin­gu i stwo­rze­nie bazy noc­le­go­wo­-ga­stro­no­micz­nej. W fi­nal­nym kszta³­cie pro­jek­to­wa­ny kom­pleks Par­ku Te­ma­tycz­ne­go po­wi­nien sk³a­daæ siê z trzech funk­cjo­nal­nych czê­¶ci: stre­fy zam­ko­wej obej­mu­j±­cej ru­inê wraz ze sta­wem, stre­fy osad­ni­czej z bu­dyn­kiem szko­³y oraz stre­fy par­ku wspó³­cze­sne­go. Za­mek zwie­dza siê we w³as­nym za­kre­sie - wstêp wol­ny.


Tê ruinê Wasz pies mo¿e zwiedzaæ razem z Wami.

Zamek i jego otoczenie to wy­ma­rzo­ne miej­sce do la­ta­nia dro­nem. Oprócz kil­ku za­bu­do­wañ sto­j±­cych po dru­giej stro­nie dro­gi nic nie ogra­ni­cza tra­je­kto­rii lo­tu.


NA DZIEDZIÑCU ZAMKOWYM

KURTYNA ZACHODNIA / DAWNE PRZEDBRAMIE W SKRZYDLE PO£UDNIOWYM


DOJAZD


W

ie¶ po­³o­¿o­na jest oko­³o 3 km na pó³­noc od Gra­bo­wa i 23 km na pó³­noc­ny­-za­chód od £ê­czy­cy. Osa­da jest tak ma­³a, ¿e po­mi­ja­j± j± nie­któ­re mapy. Ja­d±c z £ê­czy­cy na­le­¿y prze­je­chaæ przez Gra­bów, by przy wy­je¼­dzie z mia­stecz­ka skrê­ciæ w pra­wo, i na na­stêp­nym skrzy­¿o­wa­niu po­now­nie w pra­wo - zgod­nie z ozna­cze­nia­mi. Ru­ina stoi w pó³­noc­no­-za­chod­nim krañ­cu wio­ski, pro­wa­dzi do niej w±­ska as­fal­to­wa dro­ga. Wy­dzie­lo­nych par­kin­gów brak; sa­mo­chód zo­sta­wia­my przy dro­dze. (mapa)




LITERATURA


1. B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
2. I. T. Kaczyñscy: Zamki w Polsce pó³nocnej i ¶rodkowej, Muza SA 1999
3. L. Kajzer, J. Salm, S. Ko³odziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001
4. L. Kajzer: Ma³e czy du¿e, czyli o tzw. zamkach rycerskich na Ni¿u Polskim
5. P. Machlañski, J. Podolska: Besiekiery, spacerownik po regionie, Agora 2008



OCZYSZCZONY Z SAMOSIEJEK I OTOCZONY WOD¡ ZAMEK PREZENTUJE SIÊ NIEZWYKLE MALOWNICZO


W pobli¿u:
Borys³awice Zamkowe - ruina zamku szlacheckiego XVw., 14 km
Przedecz - pozosta³o¶ci zamku królewskiego XIVw., 20 km
£êczyca - zamek królewski XIVw., 23 km
Uniejów - zamek biskupi XIVw., przebudowany, 28 km
Ko³o - ruina zamku królewskiego XIVw., 34 km




WARTO ZOBACZYÆ:



IMG src=

Bu­dy­nek daw­nej szko­³y z 1870 roku stoj±cy przy dro­dze pro­wa­dz±­cej do zam­ku. Obec­nie szko­³a jest za­mkniê­ta, a wej­¶cie po­ra­sta­j± krza­ki.


IMG src=

W Gra­bo­wie nie­opo­dal Ryn­ku daw­na sy­na­go­ga — jed­na z dwóch w po­wie­cie ³ê­czyc­kim, któ­ra prze­trwa­³a dru­g± woj­nê ¶wia­to­w±. W do­brym sta­nie, lecz za­nie­dba­na - na­le­¿y obec­nie do Spó³­dziel­ni Rol­nej.


IMG src=

Dla ka­to­li­ków cie­ka­wym prze­¿y­ciem mo­¿e byæ tak­¿e wi­zy­ta w ¦wi­ni­cach Warc­kich z XI­X-wiecz­nym ko­¶cio­³em — Sank­tu­arium Uro­dzin i Chrztu ¦wiê­tej Fau­sty­ny, w któ­rym prze­cho­wy­wa­ne s± pa­mi±t­ki z ni± zwi±­za­ne, m.in. chrzciel­ni­ca i kon­fe­sjo­na³. G³ów­ne uro­czy­sto­¶ci zwi±­za­ne ze ¶w. Fau­sty­n± or­ga­ni­zo­wa­ne s± w czwar­t± nie­dzie­lê sierp­nia.




STRONA G£ÓWNA

tekst: 2014
fotografie: 2014, 2019
© Jacek Bednarek