ZAMEK W PŁOTACH, WIDOK OD PÓŁNOCY

ocząt­ki bu­dow­nic­twa ob­ron­ne­go w Pło­tach się­ga­ją XII wie­ku i zwią­za­ne są z pow­sta­niem w tym miej­scu drew­nia­ne­go gro­du za­bez­pie­cza­ją­ce­go bród na rze­ce Re­ga. W ro­ku 1277 ry­cerz z przy­bocz­nej dru­ży­ny księ­cia Bar­ni­ma I, Do­bies­ław Wo­tuch, do­ko­nał lo­ka­cji mias­ta i wzniósł no­wą, usy­tu­o­wa­ną na po­łud­nio­wym skra­ju o­sied­la sie­dzi­bę, któ­ra z cza­sem prze­ję­ła funk­cje star­sze­go oś­rod­ka. Bu­dow­la ta po­sia­da­ła cha­rak­ter wie­ży miesz­kal­nej u­sy­tu­o­wa­nej na plat­for­mie o wy­mia­rach 28x36 met­rów, zaj­mu­ją­cej od­cię­ty fo­są od stro­ny mias­ta nie­wiel­ki cy­pel. Wznie­sio­na w dol­nych par­tiach z ka­mie­nia, a wy­żej z ce­gły, czte­ro­kon­dyg­na­cyj­na wie­ża mia­ła rzut pros­to­ką­ta o bo­kach 12,7x17 met­rów i przy­pusz­czal­nie o­to­czo­na by­ła czę­sto­ko­łem z prze­jaz­dem od pół­no­cy.

MIASTO I ZAMEK NA LITOGRAFII E. SANNE''A Z 1846 ROKU

koń­cu XIII wieku za­mek prze­szedł w rę­ce Wed­lów i w tym cza­sie - za­pew­ne mię­dzy 1284 a 1295 - drew­nia­ne for­ty­fi­ka­cje za­czę­to za­stę­po­wać ce­gla­nym mu­rem ob­wo­do­wym. Po Wed­lach właś­ci­cie­la­mi Pło­tów zos­ta­li Hey­de­bre­ko­wie, któ­rzy od­su­nę­li mur w kie­run­ku za­chod­nim po­więk­sza­jąc w ten spo­sób dzie­dzi­niec do roz­mia­rów 28x45 met­rów. Póź­niej sto­su­nek włas­noś­cio­wy zam­ku u­le­gał częs­tym zmia­nom, przy czym naj­dłu­żej miesz­ka­li w nim von der Os­te­no­wie. Przyj­mu­je się, że to oni naj­pierw pod­wyż­szy­li mu­ry ob­wo­do­we do 6 met­rów, a po spa­le­niu wa­row­ni przez ko­ło­brzes­kich miesz­czan w 1465 ro­ku pod­nieś­li ją z ruin i roz­bu­do­wa­li o no­wy, trzy­kon­dyg­na­cyj­ny bu­dy­nek w na­roż­ni­ku po­łud­nio­wo-wschod­nim. W ro­ku 1577 po­siad­łość ku­pi­li Blu­che­ro­wie, któ­rzy go­tyc­ką wie­żę przek­ształ­ci­li w wy­god­ną re­ne­san­so­wą re­zy­den­cję. W pół­noc­nej jej częś­ci wy­bu­do­wa­no wów­czas klat­kę scho­do­wą, a część po­łud­nio­wą ob­ni­żo­no i os­ta­tecz­nie u schył­ku XVIII wie­ku - ro­ze­bra­no. W kon­sek­­wen­cji tych zmian i póź­niej­szych mo­der­ni­za­cji za­ło­że­nie stra­ci­ło pier­wot­ne wa­lo­ry o­bron­ne i w po­ło­wie XIX stu­le­cia w nie­wiel­kim już stop­niu na­wią­zy­wa­ło do śred­nio­wiecz­nej for­my. Gdy w 1860 stra­wił je po­żar, za­mie­nił się w ru­i­nę. Po woj­nie gmach od­bu­do­wa­no z przez­na­cze­niem na sie­dzi­bę in­sty­tu­cji u­ży­tecz­noś­ci pu­blicz­nej.

FOTOGRAFIA ZAMKU Z OKRESU 1. WOJNY ŚWIATOWEJ

WIDOK OD POŁUDNIA, 1938

dres­tau­ro­wa­ny w la­tach 1959-67 za­by­tek znaj­du­je się w po­łud­nio­wej częś­ci mias­ta nie­o­po­dal skrzy­żo­wa­nia dro­gi kra­jo­wej 6 z wo­je­wódz­ką 152, przy wy­lo­cie na Szcze­cin. Stoi on na wy­so­kiej skar­pie i oto­czo­ny jest przez drze­wa, co spra­wia, że wios­ną i la­tem mo­że być sła­bo wi­docz­ny. Z okre­su śred­nio­wiecz­ne­go w pier­wot­nym sta­nie przetr­wa­ły do dziś dol­ne kon­dyg­na­cje wie­ży i du­ży frag­ment ka­miennego muru ob­wo­do­we­go. Obec­nie w zam­ku mieś­ci się blib­lio­te­ka.

ZAMEK W PŁOTACH, POZOSTAŁOŚCI MURU OBRONNEGO W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ CZĘŚCI ZAŁOŻENIA

W pobliżu:
Resko - relikty zamku rycerskiego XIIIw., 11 km
Golczewo - pozostałości (wieża) zamku biskupiego XIVw., 22 km
Buk - relikty zamku rycerskiego XIVw., 27 km
Korytowo - relikty zamku rycerskiego XIII/XIVw., 28 km
Dobra - ruina zamku rycerskiego XIVw., 29 km
Strzmiele - dwór obronny XVIw., 29 km
Świdwin - zamek rycerski/krzyżacki XIII-XVw., 36 km

tekst: 2004
fotografie: 2004
© Jacek Bednarek